Đặc Khảo về Phan Thanh Giản (1796-1867)

Tập San Sử Địa | 1967

ptgMùa Thu năm ngoái, Tập San Sử Địa số 3 đặc khảo về Trương Định. Mùa Thu năm nay Sử Địa đặc khảo về Phan Thanh Giản.

Chánh sứ Phan Thanh Giản và Bồi sứ Nguỵ Khắc Đản trong Sứ đoàn Việt Nam sang Pháp năm 1863. Nguồn:  Flickr. (Chú thích tiếng Pháp ghi lầm Bồi sứ là Phod sứ Phạm Phú Thứ).
Chánh sứ Phan Thanh Giản và Bồi sứ Nguỵ Khắc Đản trong Sứ đoàn Việt Nam sang Pháp năm 1863. Nguồn: Flickr. (Chú thích tiếng Pháp ghi lầm Bồi sứ là Phó sứ Phạm Phú Thứ).

 


Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

 

1 Comment on “Đặc Khảo về Phan Thanh Giản (1796-1867)

  1. PHAN THANH GIẢN

    Khi đất nước ngàn cân sợi tóc
    Phận làm quan vì nước vì dân
    Phan Thanh Giản cả đời lận đận
    Hủy thân mình đền nợ non sông

    Trước ba tỉnh Miền Đông đã mất
    Kế theo là ba tỉnh Miền Tây
    Nhưng triều đình bất lực khó xoay
    Hỏi đại thần làm sao gánh vác

    Kể từ lúc Pháp vào Đà Nẵng
    Một năm sau tiến đánh Nam Kỳ
    Thế nước nhà treo sợi chỉ mành
    Ta thất bại vì đâu chống nổi

    Phía quân Pháp tàu đồng đạn sắt
    Còn bên ta vũ khí tầm thường
    Dẫu đánh hăng dũng lực can cường
    Nhưng thất bại bởi thua vũ khí

    Tướng tuẫn tiết đầu tiên Hoàng Diệu
    Tiếp theo sau đến Nguyễn Tri Phương
    Hai anh hùng vì nước hi sinh
    Phan Thanh Giản cuối cùng cũng thế

    Người tự vẩn bằng dây lụa thắt
    Người nhịn ăn tay xé vết thương
    Người uống ngay thuốc độc can trường
    Ba cái chết như sao rực sáng

    Quả định mệnh nước nhà bi tráng
    Chỉ do đầu óc hẹp vua quan
    Không tự lường sức để canh tân
    Đợi đến lúc nước trôn sao nhảy

    Phương Tây đến chỉ xin truyền giáo
    Cùng kèm xin buôn bán thông thương
    Ý thực dân chưa lộ tõ tường
    Nhưng ta dại nên càng lún tới

    Xin không được tất nhiên giặc đánh
    Hòa không xong ta mất liên hồi
    Càng đánh thua bị ép tới nơi
    Nam Kỳ mất rơi vào bảo hộ

    Toàn bị động có nào sáng suốt
    Đáng phải hòa từ buổi ban sơ
    Cho dẫu như Trương Định quật cường
    Nhưng cũng tựa trứng đem chọi đá

    Phan Thanh Giản quả người sáng suốt
    Giống về sau còn có Chu Trinh
    Hay ban đầu Trường Tộ ai hơn
    Toàn những bậc đương thời trí dũng

    Đấy vận nước mịt mùng là thế
    Không biết người chỉ biết có mình
    Đầy chủ quan hợm hĩnh một chiều
    Hỏi trăm trận làm sao trăm thắng

    Thua Nhật Bản, Xiêm La là vậy
    Ngay từ đầu người sáng suốt hơn
    Chỉ mình sai con toán bán trâu
    Thành nô lệ trăm năm nhục nhã

    Phan Thanh Giản vậy công hay tội
    Tội tôi hiền gặp chúa toàn ngu
    Còn là công ngầm với núi sông
    Muôn đời phải công tâm để xét

    Đất Nam Kỳ quả đâu hổ thẹn
    Đã sinh ra tiến sĩ đầu tiên
    Lại một lòng vì nước vì dân
    Danh thơm ấy họ Phan muôn thuở

    NON NGÀN
    (25/12/16)